Προστασία Προσωπικών Δεδομένων-Δικαίωμα στη Λήθη

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ -ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΛΗΘΗ

Το διαδίκτυο ,εν έτη 2017, ως ένας ευρύτατος χώρος κινήσεων και επιλογών, προτιμάται σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού των ανθρώπων, μη προκαλώντας πλέον εντύπωση, εφόσον τους δίνει τη δυνατότητα να επιτύχουν ηλεκτρονικά όλες τις δουλειές τους άμεσα και αβίαστα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι διάφορες ιστοσελίδες ζητούν προσωπικά στοιχεία, δηλαδή προσωπικά τους δεδομένα, όπως ονοματεπώνυμο και διεύθυνση, ενώ σε άλλες προβαίνουν οι ίδιοι σε διάφορες δηλώσεις , υφαίνοντας εν αγνοία τους έναν ιστό που αργότερα τους παγιδεύει. Πολλά από αυτά τα προσωπικά δεδομένα που γνωστοποιούν είναι ευαίσθητα.
Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, καλούνται τα δεδομένα εκείνα, που ενέχουν ιδιαίτερη βαρύτητα για τον σχηματισμό της εικόνας της προσωπικότητας του ατόμου όπως οι προηγούμενες ποινικές καταδίκες του ή οι θρησκευτικές του δηλώσεις. Ως αποτέλεσμα, τα προσωπικά στοιχεία και το παρελθόν των ανθρώπων, καταγράφονται και αποθηκεύονται σε διαδικτυακές αρχειοθήκες και σε προαποθηκευμένες ιστοσελίδες, ως προς όλες τις κινήσεις και δηλώσεις που κάνανε, ακόμα και πριν από χρόνια, έστω και αν έχουν διαγραφεί από την αρχική τους θέση. Επιπλέον, οι μηχανές αναζήτησης προσφέρουν σημαντικό αριθμό προσωπικών πληροφοριών, για κάθε άτομο, εφόσον επιχειρηθεί αναζήτηση με βάση το ονοματεπώνυμο του. Άλλωστε ,είναι γνωστό πως το διαδίκτυο “δεν ξεχνά ποτέ”. Πιο συγκεκριμένα, όπως επεσήμανε ο Mayer- Schönberder , στην ψηφιακή εποχή, ο κανόνας δεν είναι η προεπιλογή της λίθης ,αλλά η προεπιλογή της θύμησης.
Ως επιπρόσθετος κίνδυνος, εμφανίζεται η επεξεργασία των δεδομένων αυτών. Ως επεξεργασία νοείται κάθε εργασία που πραγματοποιεί αποθήκευση, χρήση, διάδοση, τροποποίηση ή καταστροφή .Ο κίνδυνος να τροποποιηθούν προσωπικά δεδομένα με δόλο και στη συνέχεια να διαδοθούν με όλες τις συνέπειες που μπορεί να περιλαμβάνουν οι εκάστοτε αναλήθειες για το άτομο, είναι μεγάλος.
Στον αντίποδα του διαδικτύου που “δεν ξεχνά ποτέ” , βρίσκεται το προσφάτως κατοχυρωμένο ”δικαίωμα στη λήθη”. Το δικαίωμα αυτό αποτελεί ένα νέο ψηφιακό δικαίωμα, το οποίο περιλαμβάνεται στον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (κανονισμός 2016/679) ,όπου θεσπίστηκε μετά από την απόφαση της 13ης Μαίου του 2014, στην υπόθεση Google Spaιn (c-131/12),η οποία οδήγησε σε ερμηνεία διατάξεων της Οδηγίας 95/46/ΕΟΚ(άλλες αποφάσεις κατ ’εφαρμογή του ως άνω κανονισμού: C293/12 και CO594/12). O κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ το 2018 και περιλαμβάνει ουσιαστικά, το δικαίωμα του υποκειμένου των δεδομένων , να ζητήσει από τον υπεύθυνο επεξεργασίας ,διαγραφή πληροφοριών που κατέστησαν στο παρελθόν δημόσιες, εξασφαλίζοντας τη προσωπική αυτονομία του ατόμου και την προστασία της ιδιωτικής του ζωής.

Παρά ταύτα, το δικαίωμα στη λήθη δεν είναι απόλυτο, καθώς υφίσταται διάφορους περιορισμούς ,με σημαντικότερες τις ελευθερίες έκφρασης και πληροφόρησης, όπου όπως δίνεται δεκτό δεν μπορεί να ισοδυναμεί με δικαίωμα διαγραφής της ιστορίας.
Πιο συγκεκριμένα, το δικαίωμα της λήθης μπορεί να τύχει εφαρμογής στις εξής περιπτώσεις:

• τα προσωπικά δεδομένα δεν είναι πλέον απαραίτητα σε σχέση με τους σκοπούς για τους οποίους συνελέγησαν ή με άλλο τρόπο έτυχαν επεξεργασίας,
• το υποκείμενο των δεδομένων ανακαλεί τη συγκατάθεση στην οποία στηρίζεται η επεξεργασία, και δεν υπάρχει άλλη νομική βάση για την επεξεργασία,
• το υποκείμενο των δεδομένων αντιτίθεται στην επεξεργασία και δεν υπάρχουν επιτακτικοί και νόμιμοι λόγοι για την επεξεργασία
• τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα υποβλήθηκαν σε επεξεργασία παράνομα,
• τα προσωπικά δεδομένα πρέπει να διαγραφούν σε συμμόρφωση με μια νομική υποχρέωση, με βάση κοινοτικούς ή εθνικούς κανόνες στους οποίους υπόκειται ο υπεύθυνος επεξεργασίας,
• τα προσωπικά δεδομένα έχουν συλλεχθεί σε σχέση με την προσφορά υπηρεσιών κοινωνίας της πληροφορίας για παιδιά.

Εξαιρέσεις από τις παραπάνω περιπτώσεις προβλέπονται:
για την τήρηση της νομικής υποχρέωσης που επιβάλλει την επεξεργασία βάσει του δικαίου της Ένωσης ή του δικαίου κράτους μέλους στο οποίο υπάγεται ο υπεύθυνος επεξεργασίας ή για την εκπλήρωση καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον ή κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας που έχει ανατεθεί στον υπεύθυνο της επεξεργασίας,

• για λόγους δημοσίου συμφέροντος στη δημόσια υγεία
• για σκοπούς αρχειοθέτησης προς το δημόσιο συμφέρον, για σκοπούς επιστημονικής ή ιστορικής έρευνας ή για στατιστικούς σκοπούς
• για την θεμελίωση, άσκηση ή υποστήριξη νομικών αξιώσεων.
• για την άσκηση του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος στην ενημέρωση.

Το δικαίωμα στη λήθη, παρ’ ότι δεν έχει τεθεί ακόμη σε εφαρμογή ο κανονισμός που τον προβλέπει ρητά, έχει ήδη σημειώσει μεγάλη επιτυχία, μετά από μια δικαστική απόφαση που επιβλήθηκε στην Google να διαγράψει από την μηχανή αναζήτησής της προσωπικά δεδομένα ενός ατόμου που θα εμφανίζονταν σε μια πιθανή αναζήτηση με βάση το ονοματεπώνυμό του. Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως το δικαίωμα αυτό ισχύει μόνο για τους πολίτες της Ευρωπαικής Ένωσης.