Βασικές αρχές για τη χρήση επιταγών

ΕΠΙΤΑΓΗ
Στο δίκαιό μας η επιταγή ρυθμίζεται από το νόμο 5960/1933. Η επιταγή είναι ένα μέσο πληρωμής. Το πρόσωπο που κατέχει το μπλοκ επιταγών, το οποίο εκδίδεται πάντοτε και μόνο από ΤΡΑΠΕΖΑ -και ό, τι ο νόμος έχει εξομοιώσει με τραπεζίτη- λέγεται εκδότης και δίνει την εντολή στην Τράπεζα, που ονομάζεται πληρωτής, να καταβάλει ορισμένο ποσό μόλις την εμφανίσει αυτός που αναγράφεται στην επιταγή ή αν δεν υπάρχει κάποιο όνομα – σύνηθες φαινόμενο – όποιος την έχει στην κατοχή του.
Οι προϋποθέσεις για την έκδοση της επιταγής είναι:
1) Απαιτείται σύμβαση μεταξύ της πληρώτριας Τράπεζας και του εκδότη των επιταγών, η οποία μπορεί να είναι είτε ρητή είτε σιωπηρή. Ο εκδότης των επιταγών είναι πελάτης της τραπέζης, στην οποία θα έχει και λογαριασμό κι έτσι η Τράπεζα του εκδίδει το βιβλιάριο επιταγών.
2) Ο εκδότης θα πρέπει να έχει διαθέσιμα κεφάλαια στο λογαριασμό του, έτσι ώστε αυτά να επαρκούν για την κάλυψη του αναγραφόμενου ποσού.
3) Πληρωτής, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, μπορεί να είναι μόνο τραπεζίτης.
Η επιταγή πρέπει να περιλαμβάνει κάποια στοιχεία, τα οποία εάν ελλείπουν την καθιστούν άκυρη. Ορισμένα από αυτά, όπως ο πληρωτής, αναγράφονται ήδη στο μπλοκ επιταγής. Άλλα όμως, θα πρέπει να συμπληρωθούν από τον εκδότη και αυτά είναι: 1) η εντολή για την πληρωμή ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ποσού, 2) η χρονολογία, αφού θα πρέπει να εμφανιστεί για πληρωμή μέσα σε ΟΚΤΩ (8) ημέρες από την επομένη της αναγραφόμενης, 3) η υπογραφή του εκδότη, 4) ο τόπος πληρωμής και 5) ο τόπος έκδοσης. Τα δύο τελευταία σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν ν’ αναπληρωθούν, αλλά ορθότερο θα ήταν να αναγράφονται και αυτά για να μην υπάρξει κίνδυνος να θεωρηθεί η επιταγή άκυρη.
Σε μία επιταγή επιτρέπεται να αναγράφονται και ρήτρες, όπως για παράδειγμα για πληρωμή σε ξένο νόμισμα, όμως υπάρχουν και αυτές που μπορούν να την καταστήσουν άκυρη, όπως είναι η αναγραφή όρων και αιρέσεων, περισσότερων ημερομηνιών, κτλ.
ΜΕΤΑΧΡΟΝΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΕΠΙΤΑΓΗ
Παρόλο που η επιταγή είναι ένα μέσο πληρωμής, στη χώρα μας χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό και ως μέσο πιστώσεως. Πώς είναι αυτό εφικτό; Με τη μεταχρονολόγηση της επιταγής, δηλαδή αυτός, ο οποίος εκδίδει την επιταγή αναγράφει όχι την ημερομηνία εκδόσεως, αλλά μία μεταγενέστερη, ώστε αυτός που την κατέχει να την εμφανίσει σε 8 ημέρες από εκείνη την ημερομηνία. Μολαταύτα, αυτό που θα πρέπει να προσέξει ο εκδότης είναι ότι ο κομιστής της επιταγής από τη στιγμή που την έχει στην κατοχή του μπορεί να την εμφανίσει στην τράπεζα και αυτή πρέπει να εξοφληθεί, διότι σύμφωνα με το νόμο είναι πληρωτέα «εν όψει». Επομένως, αν τη στιγμή που την εμφανίσει, ακόμη κι αν είναι πριν την αναγραφόμενη ημερομηνία, δεν υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια στο λογαριασμό του εκδότη η Τράπεζα είναι υποχρεωμένη να τη σφραγίσει κι έτσι θα θεωρηθεί ακάλυπτη και ο εκδότης θα υπέχει και ποινική ευθύνη.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ
Η προθεσμία παραγραφής των αξιώσεων από την επιταγή είναι πάρα πολύ σύντομη, ήτοι ΕΞΙ (6) μήνες από τη λήξη προθεσμίας προς εμφάνιση της επιταγής. Επομένως, όσοι έχουν δικαιώματα που απορρέουν από την επιταγή θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί με την προθεσμία.
ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ
Στις επιταγές πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος της πλαστογραφίας, ώστε και η τράπεζα αλλά κυρίως ο πελάτης έχουν την υποχρέωση αυξημένης επιμέλειας. Από τη μία πλευρά ο πελάτης οφείλει να χρησιμοποιεί ορθά το βιβλιάριο επιταγών, να ενημερώνει εάν αυτό κλαπεί ή απολεσθεί . Όμως και η τράπεζα θα πρέπει να έχει δείγμα υπογραφής του πελάτη της και να το συγκρίνει με αυτό της επιταγής και γενικότερα εάν υποπέσει κάτι στην αντίληψή της να μην εξοφλεί την επιταγή. Τεκμήριο υπαιτιότητας υπάρχει σε βάρος της τράπεζας. Ωστόσο, να προσεχθεί ότι οι τράπεζες θέτουν απαλλακτικές ρήτρες επιρρίπτοντας έτσι την ευθύνη στους πελάτες τους. Σε ό, τι αφορά, όμως, την υποχρέωση της τράπεζας για επιμελή έλεγχο της επιταγής από αυτήν δεν απαλλάσσεται και αν με δική της ευθύνη προκαλέσει ζημία στο πελάτη θα πρέπει να τον αποζημιώσει.