ΥΠΕΡΧΡΕΩΜΕΝΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ – ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ – ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΕΥΛΟΓΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ

Ευνοϊκές φαίνονται να είναι οι τροποποιήσεις που τέθηκαν σε ισχύ σχετικά με τον Νόμο Κατσέλη (νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά). Οι κυριότερες τροποποιήσεις που επιφέρει αυτός νόμος συνοψίζονται στις εξής κατηγορίες:
• Στις τροποποιήσεις που αφορούν τις διευρυμένες πλέον οφειλές των υπερχρεωμένων προσώπων,
• Στις τροποποιήσεις σχετικά με τη διαδικασία κατάθεσης και εκδίκασης της αίτησης για υπαγωγή στο νόμο, και
• Στις τροποποιήσεις για τον καθορισμό συγκεκριμένου πεδίου για τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, όπως έχουν ανακοινωθεί επίσημα από την ελληνική στατιστική υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ).
Η βασικότερη, ωστόσο, τροποποίηση που επιφέρει ο Ν. 4336/2015 αφορά τη διεύρυνση των υπαγόμενων οφειλών. Μέχρι πρότινος στο πεδίο του νόμου ενέπιπταν μόνο οι οφειλές προς ιδιώτες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Πλέον, στις διατάξεις του υπάγονται πλέον όλες οι οφειλές προς το Δημόσιο και ειδικότερα στην εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού και πιο συγκεκριμένα:
• οι βεβαιωμένες οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση,
• οι βεβαιωμένες οφειλές προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α’ και β’ βαθμού και νομικά πρόσωπα αυτών,
• οι οφειλές προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, όπως έχουν διαμορφωθεί με τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
Επίσης, οι Εύλογες Δαπάνες Διαβίωσης θα παίζουν καθοριστικό ρόλο στην έγκριση της αίτησης και στη δόση που θα βγάζει ο Δικαστής. Ο προσδιορισμός των εύλογων δαπανών διαβίωσης έχει στόχο να βοηθήσει τα πιστωτικά ιδρύματα και τους δανειολήπτες, να καταλήγουν σε κοινά αποδεκτές και βιώσιμες λύσεις ως προς την εξυπηρέτηση των δανείων. Στο πλαίσιο αυτό, υπολογίστηκαν οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης σε αντιπροσωπευτικές κατηγορίες ελληνικών νοικοκυριών. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα έξοδα διατροφής, στέγασης, μόρφωσης, ένδυσης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, θέρμανσης, μεταφοράς, επικοινωνίας κτλ. Το μηνιαίο σύνολο των δαπανών αυτών θα λειτουργεί ως σημείο αναφοράς, ώστε να αξιολογείται η δυνατότητα κάθε οφειλέτη να εξυπηρετεί τις δανειακές του υποχρεώσεις, με βάση το εισόδημά του και αφού καλύψει τις ανάγκες διαβίωσής του. Είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται ήδη με επιτυχία σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως η Ιρλανδία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Νορβηγία και η Ισπανία.
Έχει αποδειχθεί ότι ο καθορισμός των «Ευλόγων Δαπανών Διαβίωσης»:
-Ενισχύει τη διαφάνεια και την αμοιβαία εμπιστοσύνη στις σχέσεις μεταξύ πιστωτικών ιδρυμάτων και δανειοληπτών.
-Παρέχει στους δανειολήπτες ένα αξιόπιστο εργαλείο διαπραγμάτευσης και διευκολύνει την εξυπηρέτηση του δανείου τους, με βάση τις πραγματικές τους δυνατότητες.
Όλες οι παραπάνω τροποποιήσεις παίρνουν μορφή μέσω των ριζοσπαστικών αποφάσεων των ελληνικών δικαστηρίων, τα οποία προχωρούν σε γενναίο «κούρεμα» των οφειλών.
Ενδεικτική είναι η απόφαση 6/2016 του Ειρηνοδικείου Μοιρών Ηρακλείου Κρήτης, η οποία δικαιώνει πλήρως οικογένεια δανειοληπτών. Οι ανωτέρω είχαν, ως νοικοκυριό, συνολικό χρέος 279.994,56 ευρώ σε δυο πιστώτριες τράπεζες, από τα οποία καλούνται τελικά να εξοφλήσουν μόνο το ποσό της τάξης των 91.200 ευρώ συνολικά. Μέσω της απόφασης αυτής επετεύχθη «κούρεμα» χρέους του συζύγου κατά 98%, της συζύγου κατά 41%, ενώ κατά μέσο όρο υπήρξε «κούρεμα» στο χρέος του νοικοκυριού κατά 70% περίπου.
Σύμφωνα με την ως άνω απόφαση, πραγματοποιήθηκε πλήρης διάσωση του συνόλου της περιουσίας της οικογένειας και ρύθμιση του χρέους τόσο για τον σύζυγο όσο και για την σύζυγο.
Αναλυτικά, πρόκειται για υπερχρεωμένο νοικοκυριό, με δανειολήπτες και τους δυο συζύγους, ηλικίας 47 και 41 ετών αντίστοιχα, γονείς ενός ανήλικου τέκνου. Η σύζυγος είναι ιδιωτική υπάλληλος, με μηνιαίο μισθό ύψους 991,29 ευρώ, συν 200 ευρώ από τα έσοδα του συζύγου, ο οποίος διατηρεί καφενείο. Συνολικά, δηλαδή, το εισόδημά τους ανέρχεται στο ποσό των 1.191,20 ευρώ μηνιαίως. Τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτουν είναι μια διώροφη οικοδομή η οποία αποτελείται από ισόγειο διαμέρισμα 135 τμ. και υπόγεια αποθήκη 92,30 τμ, καθώς και ένα αυτοκίνητο.
Το δικαστήριο των Μοιρών Ηρακλείου Κρήτης εξέδωσε την υπ’ αριθ. 6/2016 απόφαση με την οποία συνεκδικάζει τις δυο διαφορετικές αιτήσεις των συζύγων και ρυθμίζει τα χρέη για τους δυο συζύγους ξεχωριστά, ήτοι το χρέος του συζύγου με τον ορισμό μηνιαίας δόσης των 50 ευρώ και της συζύγου με τον ορισμό α) 300 ευρώ για 60 δόσεις και β) 390 ευρώ για 180 δόσεις για την διάσωση της κατοικίας. Περαιτέρω, το δικαστήριο εξαιρεί της εκποίησης την κύρια κατοικία και χορηγεί μια πενταετία ως «περίοδο χάριτος».
Τελικά, δηλαδή, «κουρεύει» το χρέος του συζύγου κατά 98%, ο οποίος τελικά καλείται να πληρώσει μόνο 3.000 ευρώ συνολικά, και της συζύγου κατά 41%, η οποία καλείται να πληρώσει 88.200 ευρώ (αντί του ποσού των 150.110,37 ευρώ το οποίο αποτελούσε το αρχικό χρέος μόνο για την σύζυγο).
Το συμπέρασμα που εξάγεται, λοιπόν, είναι ότι ο προσδιορισμός των εύλογων δαπανών, θα γίνεται σε εξατομικευμένη βάση, με χρήση ειδικών συντελεστών στάθμισης ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε νοικοκυριού.
Το σύνολο των ανωτέρω αλλαγών έχει ως αποκλειστικό σκοπό τη σφαιρική και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ζητήματος της υπερχρέωσης των νοικοκυριών, είτε αυτή προέρχεται από οφειλές προς ιδιώτες, προς πιστωτικά ιδρύματα, το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία, τους ΟΤΑ και ευθυγραμμίζεται και με τη θεσπισμένη με την προηγούμενη αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη, με το ν. 4161/2013 έννοια της υποχρεωτικής καθολικότητας πιστωτών.